TL;DR#

Podstawą jest zawsze serwer dedykowany – rdzeń, bez którego nic by nie było. Wynajem dedyka w serwerowni to koszt od kilkuset zł do kilku tysięcy miesięcznie. To często bardzo mocne maszyny – 2 procesory po 48 rdzeni, setki GB RAM, dyski od kikuset GB do kilkudziesięciu TB. Jeśli chcesz postawić Minecrafta dla 5 osób, taki kolos jest bez sensu – tu wchodzą VPS-y.

VPS powstaje dzięki wirtualizacji, która dzieli dedyka na mniejsze maszyny. Przykład: masz serwer z 128GB RAM – możesz zrobić 128 VPS-ów po 1GB RAM każdy. Każdy z tych VPSów to będzie osobno działający wirtualny serwer na serwerze dedykowanym. Następnie serwery VPS możemy podzielić na 2 kategorie: pełna wirtualizacja oraz wietualizacja na poziomie systemu operacyjnego

Docker to inna bajka – kontenery aplikacyjne. Nie ma to wiele wspólnego z VPS-em. W Dockerze wirtualizujesz środowisko dla jednej aplikacji (np. serwer www w PHP, aplikacja w Node.js), a nie całego systemu operacyjnego.

Słowniczek#

Dedyk – fizyczny komputer w pełni dla Ciebie. Możesz go kupić lub wynajmować w serwerowni.
VPS – wirtualna maszyna uruchomiona zazwyczaj na serwerze dedykowanym. Na jednym dedyku może działać wiele VPS-ów.
KVM – pełna wirtualizacja sprzętowa. Masz całkowicie oddzielony wirtualny komputer z własnym kernelem. Możesz instalować dowolny system z pliku .iso.
LXC/OpenVZ/LXD – wirtualizacja na poziomie systemu operacyjnego (kontenery). VPS-y współdzielą kernel hosta. Brak pełnej izolacji jądra.
Docker – kontenery aplikacyjne. Wirtualizujesz tylko środowisko dla konkretnej aplikacji, a nie całego systemu.
Hypervisor - oprogramowanie do wirtualizacji, które pozwala uruchamiać wiele maszyn wirtualnych na jednym fizycznym serwerze – np. Proxmox VE.

Serwer dedykowany#

Serwer dedykowany to fizyczna maszyna, której wszystkie zasoby – procesor, pamięć RAM, dyski i karta sieciowa – są przeznaczone wyłącznie dla Ciebie. W przeciwieństwie do VPS-a, nie współdzielisz ich z innymi użytkownikami. Wynajmując serwer dedykowany, faktycznie dostajesz „na wyłączność” prawdziwy komputer stojący w szafie rackowej w profesjonalnej serwerowni, z pełnym dostępem administracyjnym i możliwością instalacji dowolnego oprogramowania.

Rodzaje VPS-ów#

1. KVM#

Pełna wirtualizacja

VPS typu KVM to w praktyce pełnoprawny wirtualny komputer.
Masz pełną izolację od innych maszyn – Twoje zasoby są przydzielone na stałe (RAM, CPU, dysk).
Każdy VPS KVM ma swój własny kernel.
Zasoby (RAM, CPU, dysk) są przydzielane na poziomie wirtualizacji i nie są współdzielone między innymi VM-kami.
Możesz na nim zainstalować dowolny system operacyjny z pliku .iso – Linux, Windows, BSD, a nawet starsze systemy jak DOS.
Awaria kernela w Twojej maszynie nie wpływa na hosta ani inne VPS-y.

2. LXC, OpenVZ, LXD, CT#

Wirtualizacja na poziomie systemu operacyjnego

Tutaj wszystkie VPS-y współdzielą jądro systemu operacyjnego hosta.
Nie ma udawanego sprzętu – kontener korzysta z prawdziwego hardware hosta poprzez ten sam kernel.
Procesy są odizolowane i każdy VPS ma osobny system plików, ale wszystkie działają na tym samym kernelu.
Nie można tu uruchomić innego typu systemu niż host (Linux na Linuxie).
Bardzo szybkie uruchamianie, minimalny narzut, ale mniejsza izolacja.
Jest to bardziej wydajne i lżejsze niż KVM, ale ma mniejszą izolację – jeśli padnie kernel hosta, wszystkie VPS-y LXC również padną.
- Przykład: mając 128GB RAM na serwerze fizycznym możesz sprzedać 128 VPS-ów KVM po 1GB RAM każdy, ale w LXC możesz sprzedać np. 200 VPS-ów po 1GB RAM – bo zakładasz, że wszyscy nie zużyją pełnego przydziału jednocześnie.

VPS Storage#

Serwery VPS typu storage to wirtualne maszyny zaprojektowane głównie z myślą o dużej przestrzeni dyskowej, a nie o mocy obliczeniowej. Najczęściej mają stosunkowo słabe CPU i niewielką ilość pamięci, ale w zamian oferują setki gigabajtów lub nawet terabajty miejsca na dane. Używa się ich do przechowywania backupów, archiwów, plików multimedialnych czy jako magazyn danych. Dyski w takich VPS-ach mogą być HDD (tańsze, wolniejsze) lub SSD/NVMe (droższe, szybsze), w zależności od potrzeb i budżetu.

Hypervisor#

Hypervisor to oprogramowanie do wirtualizacji, które pozwala podzielić fizyczny serwer dedykowany na wiele mniejszych, niezależnych maszyn wirtualnych (VPS-ów). To właśnie hypervisor zarządza zasobami sprzętowymi i przydziela je poszczególnym maszynom. Do najpopularniejszych rozwiązań tego typu należą: Proxmox VE, Hyper-V, VirtualBox czy Virt-Manager.

Przykłady zastosowań#

Kontenery (LXC, OpenVZ, LXD) – gdy potrzebujesz lekkiego, szybkiego środowiska na Linuksie i nie wymagasz pełnej izolacji kernela:

Serwer Minecraft (Java lub Bedrock)
Serwer WWW (np. Apache, Nginx)
Serwer baz danych (MySQL, PostgreSQL)
Serwer czatu (Matrix, Rocket.Chat)
Małe usługi w homelabie (np. Pi-hole, Home Assistant)
API lub backend aplikacji

Pełna wirtualizacja (KVM) – gdy potrzebujesz całkowitej izolacji i/lub innego systemu operacyjnego niż host:

Wirtualka z Windows (np. do RDP, testów, aplikacji Windows-only)
Wirtualka z TrueNAS lub innym systemem NAS
Maszyny testowe z różnymi dystrybucjami Linux
Laboratoria testowe z systemami BSD, Solaris
Systemy do nauki administracji lub certyfikacji (np. Cisco, Microsoft)

Docker – gdy chcesz uruchomić tylko aplikację (bez całego systemu) w izolowanym środowisku:

Serwer WWW z konkretną wersją PHP, Node.js lub Python
Bazy danych (PostgreSQL, MariaDB, MongoDB) do projektów testowych
Usługi self-hosted (Jellyfin, Nextcloud, Vaultwarden)
Narzędzia developerskie (Jenkins, GitLab Runner)
Aplikacje, które mają dużo zależności i łatwiej je spakować w kontener niż instalować w systemie

Kiedy co wybrać?

LXC – gdy potrzebujesz lekkiego serwera z systemem Linux, minimalny narzut, szybki start. Idealne pod usługi działające non-stop w homelabie.
KVM – gdy chcesz pełnej izolacji, uruchamiasz inny OS niż host lub wymagasz gwarantowanych zasobów.
Docker – gdy chcesz szybko uruchomić aplikację w izolowanym środowisku, bez stawiania całego systemu. Świetne do testów, mikroserwisów i usług, które można łatwo wymienić/odtworzyć.

Gdzie wynająć serwer dedykowany#

Aktualnie dwie najbardziej popularne firmy oferujące wynajem serwerów dedykowanych to Hetzner oraz OVH. Są też Sprint Data Center, Atman czy Hosteam.

Zakup serwera dedykowanego do domu#

Kupując serwer z prawdziwego zdarzenia, trzeba pamiętać o kilku istotnych rzeczach:

Hałas – fabryczne, małe i wysokoobrotowe wentylatory są bardzo głośne, więc serwer w pokoju będzie bardzo przeszkadzać.
Pobór prądu – to sprzęt o dużym zapotrzebowaniu na energię. W spoczynku może brać 100–200 W, a pod obciążeniem 300 W, a nawet 1000 W.
Wielkość – większość serwerów ma szerokie i długie obudowy typu rack, przystosowane do montażu w szafach serwerowych.
Dyski – wiele modeli używa dysków HDD ze złączem SAS, a nie SATA, więc trzeba mieć odpowiedni kontroler lub przejściówki.
Pamięć RAM – serwery często korzystają z pamięci ECC (Error-Correcting Code), która jest inna niż standardowa RAM w komputerach domowych.
Procesory – serwery mają bardzo dużo rdzeni (np. 16, 24, 32), ale w tańszych serwerach każdy z tych rdzeni jest słabszy niż rdzenie w nowoczesnych procesorach desktopowych.